Jak traktować logo/logotyp: jako znak towarowy czy wzór użytkowy? Odpowiedź na to pytanie jest nie tylko ciekawostką, ale pociąga za sobą konkretne konsekwencje prawne.
Pojęcia „znaku towarowego” oraz „wzoru użytkowego” w naszym kraju definiuje ustawa Prawo własności przemysłowej z 2000 r.:
Art. 120
1. Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa.
2. Znakiem towarowym, w rozumieniu ust. 1, może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy.
Inny przepis mówi o wzorze użytkowym:
Art. 94
1. Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci.
2. Wzór użytkowy uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeżeli pozwala ono na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów.
Wróćmy do naszego logotypu. Jego celem jest oczywiście odróżnienie jednego przedmiotu (towaru, usługi) czy podmiotu (przedsiębiorcy) od innego. W świetle cytowanej ustawy logo jest więc znakiem towarowym. Jednak znakiem towarowym będzie też nazwa czy domena internetowa, symbol lub kształt (a więc na przykład najsłynniejsze butelki świata: Coca-Coli i Absoluta), ale także… dźwięk (choćby charakterystyczna melodia, z daleka identyfikująca Nokię).
Znak towarowy podlega ochronie prawnej dopiero od chwili zgłoszenia i uznania takiego wniosku przez Urząd Patentowy. Wówczas znak taki otrzymuje status „zastrzeżonego”, co w przypadku elementów wizualnych najczęściej oznacza się skrótem ™ (Trademark) lub ® (Registered). Szczegóły, takie jak warunki rejestracji znaku, wykluczenia i kwestie dotyczące pierwszeństa praw do znaku towarowego, definiuje ww. ustawa.
Uwaga! Pamiętaj, że większość logotypów, oprócz tego, że może podlegać ochronie z mocy ustawy Prawo własności przemysłowej, jest też utworem graficznym w rozumieniu Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Oznacza to, że nawet niezastrzeżone i niezarejestrowane w jakimkolwiek urzędzie logo podlega automatycznej ochronie, która nie wymaga od autora (np. grafika albo firmy zamawiającej projekt graficzny) spełnienia jakochkolwiek formalności.
Kopiowanie cudzego logotypu, nawet jeśli nie jest on zastrzeżonym znakiem towarowym, może zatem naruszyć prawa autorskie jego twórcy lub właściciela praw majątkowych.
Bardzo ciekawy artykuł